Dertien jaar geleden zei iemand tegen me dat ik Bitcoin moest kopen voor $28 per munt.
Net als jij en iedereen deed ik dat niet, omdat niemand me kon uitleggen wat het nou eigenlijk deed.
Vandaag is Bitcoin de negende grootste valuta ter wereld.
En dat bereikte het in slechts 6.132 dagen.
Wat is hier aan de hand?
En nog belangrijker, wat gebeurt er als dit ding blijft doorgaan?
Geef me negen minuten van je tijd en ik zal je uitleggen wat mij duizend uur kostte om te begrijpen over Bitcoin en waarom het misschien wel de meest verkeerd begrepen, maar belangrijke ontdekking van ons leven is.
Allereerst, geld is niet echt.
Het is geen papier of getallen op een scherm.
Geld is een verzonnen ruilmiddel.
Eigenlijk een collectieve illusie.
Het is een concept waar we het over eens zijn, zodat we de waarde van onze energie kunnen uitwisselen, want zonder geld zit je vast aan ruilhandel.
Je kunt niet zomaar een winkel binnenlopen en zeggen:
"Geloof me, deze melk is een pak sigaretten waard."
Dus begonnen we die waarde te verpakken in universele dingen waar we allemaal mee instemden, zoals munten of biljetten.
Die maakten het uitwisselen van waarde draagbaar, opslagbaar en gemakkelijk te versturen.
Het probleem is dat elk ruilmiddel tot nu toe een achterdeur had, gecontroleerd door tussenpersonen: banken, creditcardmaatschappijen, overheden.
Dat betekent dat zij niet alleen ons vertrouwen vasthouden, maar het ook kunnen misbruiken.
Banken kunnen je rekening bevriezen als ze je politieke opvattingen niet mogen.
Creditcardmaatschappijen kunnen je transacties terugdraaien zonder uitleg.
Maar misschien is de grootste misbruiker van dit vertrouwen wel de overheid.
Zij kunnen onbeperkt geld bijdrukken.
En dat doen ze ook.
Daarom kost een Big Mac nu $9.
Dus, hoe past Bitcoin in dit verhaal?
De man, vrouw of ruimtewezen dat Bitcoin uitvond, wees op dit vertrouwenprobleem in hun allereerste bericht op het internet.
Het fundamentele probleem met conventionele valuta is al het vertrouwen dat nodig is om ze te laten werken.
De centrale bank moet vertrouwd worden om de valuta niet te devalueren, maar de geschiedenis van fiatgeld staat vol met schendingen van dat vertrouwen.
Daarom zoeken mensen al duizenden jaren naar een zelfvoorzienend geldsysteem dat geen vertrouwen vereist, zoals goud.
In tegenstelling tot dollars kan goud niet worden bijgedrukt.
Je moet het uit de grond halen met pikhouwelen en explosieven.
En als iemand probeert het te vervalsen, merk je dat meestal, tenzij je houdt van bespoten stenen. Bovendien heeft goud een sterke naamsbekendheid.
Van farao’s tot piraten, priesters en rappers, het is als de Coca-Cola van geld.
Maar het probleem is dat goud zelf een verpakking nodig heeft.
Hoe betaal ik mijn Starbucks met goud?
Een klein stukje afschaven voor mijn pompoenkruidenlatte?
Nee, om goud te gebruiken, moesten mensen opnieuw vertrouwen op tussenpersonen om biljetten of banktegoeden uit te geven die gedekt waren door goud.
En elke keer misbruikten die tussenpersonen dat vertrouwen.
Banken drukten meer goudcertificaten dan ze in hun kluizen hadden.
Overheden plunderden de kluizen zelf en schortten de goudbelofte op als het hen uitkwam.
Met andere woorden, de achterdeuren slopen er weer in.
Zelfs goud, het meest vertrouwde geld dat mensen ooit hadden, faalde in de vertrouwensproef.
Dus we hebben een groot vertrouwenprobleem.
Ik wil gewoon mijn pompoenkruidenlatte betalen.
Hoe maak je een geldsysteem zonder achterdeuren dat ik ook kan gebruiken om mijn Netflix te betalen?
Er waren vóór Bitcoin al veel pogingen, maar die faalden allemaal omdat je vier grote problemen moet oplossen om functioneel digitaal geld te maken.
Digitaal geld klinkt geweldig, totdat je beseft dat computers een trucje hebben: rechtsklikken, kopiëren, plakken.
Dat werkt voor MP3’s, maar als het werkt voor geld, is het game over.
Dan commandeer ik mezelf naar een luxe appartement.
Dit heet
het dubbel-uitgaveprobleem, en daarom hadden we in de eerste plaats bankiers en overheden nodig om vervalsing te voorkomen.
Maar zodra je dat doet, vertrouw je weer op iemand die je waarschijnlijk haat.
Dus wat deed Satoshi?
Hij vond de
blockchain uit.
Een groot, irritant woord.
Het betekent in feite
een gigantisch scorebord voor geld in de lucht.
Bob stuurt 10 Bitcoin naar Julian.
Julian stuurt 5 Bitcoin naar Moku.
Elke keer dat geld beweegt, wordt het opgenomen in de cloud zodat iedereen het kan zien.
Dus als iemand probeert dezelfde munt twee keer uit te geven, roept het scorebord:
"Nee, vriend. Die is al gebruikt." Kopiëren en plakken opgelost.
Oké, we beginnen iets te krijgen met dit Bitcoin-ding.
Maar nu komt het tweede probleem:
wie mag dit blockchain-scorebord bijwerken en hoe?
Als het maar één persoon is, schrijft die: "Julian stuurde me 10.000 Bitcoin, bedankt!"
Misschien proberen we eerst-komt-eerst-serveert.
Leuk, totdat de persoon met de snelste wifi elke keer wint.
Misschien stemmen we.
Prima, behalve dat een cheater op internet een miljoen nepaccounts kan aanmaken en je kan overstemmen.
Dus wat doen we?
Als we geen bankier willen vertrouwen, hebben we een systeem nodig waarin iedereen een schrijver kan zijn, zodat het eerlijk is, maar niemand gratis duizend nep-schrijvers kan maken.
Hier doet Bitcoin iets bijzonders.
Het verandert geld in een spel met strikte regels.
Proof-of-work is een groot spel of algoritme dat de bankier vervangt.
In feite laat het ons allemaal de bankier zijn in plaats van die kleine goblin-achtige figuren uit Harry Potter.
Hoe ziet dit spel eruit?
Stel je voor dat je een wachtwoord moet raden.
Niet echt strategisch, niet echt vaardig, gewoon brute kracht.
Je computer raadt. Fout. Fout.
Nog eens raden. Fout.
Uiteindelijk raadt een computer het goed.
Klik. Ontgrendeld. Gefeliciteerd, je wint de ronde.
Jij mag de volgende pagina toevoegen aan het magische geldscorebord in de lucht.
Eigenlijk een saai spel als je erover nadenkt.
Dat je wint, betekent niet dat je transacties mag verzinnen.
De transacties zweven al rond in het netwerk.
Jij bundelt ze alleen in een pagina en weg is het.
Waarom al dat
wachtwoordradend gedoe?
Omdat het de beste manier is om het
spel eerlijk te
houden zonder scheidsrechter.
Het is duur om te winnen.
Je moet echte elektriciteit gebruiken, en dat maakt het onmogelijk voor cheaters om het systeem gratis te overspoelen met nep-spelers.
Maar het is ook
makkelijk te controleren.
We voeren jouw wachtwoord één keer in, en als het werkt, weten we dat jij het werk hebt gedaan.
Die combinatie van moeilijk te winnen, maar makkelijk te verifiëren, laat de wiskunde de bankier vervangen. Maar nu hebben we een derde probleem.
Wat als
een nerd een supercomputer op dit systeem loslaat?
Zou die niet al het Bitcoin voor zichzelf krijgen?
Bitcoin heeft hier ook een
oplossing voor, genaamd de
moeilijkheidsgraadaanpassing.
Elke twee weken kijkt het Bitcoin-protocol hoe snel de wachtwoorden worden gekraakt.
Te makkelijk?
Voeg een paar nullen toe.
Te moeilijk?
Haal ze weg.
In werkelijkheid gaat het niet om drie of vijf cijfers, maar om 80 tot 160, inclusief letters.
Uiteindelijk gaat het van duizenden pogingen per minuut naar biljoenen pogingen per nanoseconde.
Maar gemiddeld,
ongeacht hoeveel mensen meespelen, raadt iemand het wachtwoord en werkt het scorebord ongeveer elke 10 minuten bij.
Waarom 10 minuten?
Het is de sweet spot.
Sneller, en het scorebord zou zo vaak updaten dat oma’s wifi zou crashen.
Langzamer, en het zou eeuwig duren om een betaling te ontvangen.
Daarom is 10 minuten perfect. Het is de hartslag van Bitcoin.
We hebben veel problemen opgelost, maar misschien hebben we het belangrijkste over het hoofd gezien.
Waarom zou iemand hierom geven?
Je moet ze iets geven om mee te doen.
Jij speelt het wachtwoordspel, verbrandt elektriciteit, houdt het scorebord eerlijk, en je wordt betaald in Bitcoin.
Dat is alles wat
minen is.
Oké, geweldig, je betaalt me in Bitcoin.
Maar waarom zou ik dat willen?
Hoeveel zijn ze waard?
Om te beginnen zullen er voor eeuwig maar
21 miljoen Bitcoins zijn.
Geen overheid kan via een achterdeur meer bijdrukken, want alles is transparant en open source.
Als je begrijpt hoe dit hele systeem werkt, hoe het bijna elk vertrouwensprobleem oplost dat mensen de afgelopen duizend jaar met geld hadden, besef je dat
het een beetje
is als goud delven, alleen is je computer de pikhouweel, en weet je precies hoeveel goud er ooit zal zijn.
Laten we even uitzoomen.
In 6.132 dagen ging Bitcoin van nul naar de negende grootste valuta ter wereld.
Geen koning ondertekende het tot wet.
Geen bedrijf lanceerde het.
Dat is nog nooit eerder in de geschiedenis gebeurd.
En het werkt alleen omdat elk stukje perfect in de puzzel past.
De
blockchain maakt het kopiëren en plakken van geld onmogelijk.
Maar een blockchain is alleen zo sterk als zijn schrijver.
Dus Bitcoin laat ze proof-of-work spelen.
Proof-of-work kan worden gemanipuleerd door pure rekenkracht, dus de moeilijkheidsgraadaanpassing voorkomt dat één speler domineert.
Spelers hebben een reden nodig om al dit werk te doen, dus het protocol beloont ze met Bitcoin.
En die beloningen moeten waardevol zijn om ertoe te doen.
Dus een
limiet van 21 miljoen zorgt ervoor dat elke munt onvervangbaar is.
Dit is
Bitcoin, een perfecte
puzzel van prikkels, wiskunde en energie.
Voor het eerst in lange tijd hebben mensen nu een keuze tussen twee heel verschillende geldsystemen.
Aan de ene kant dollars, peso’s, euro’s, allemaal draaiend op politiek met gebroken vertrouwen en een onbeperkte voorraad.
Aan de andere kant
Bitcoin, open-source wereldwijde software geworteld in wiskunde, met een limiet van 21 miljoen.
Niemand kan de prijs van Bitcoin voorspellen, maar iedereen kan de prijs van de dollar voorspellen en waar die naartoe gaat.
Daarom heeft Bitcoin zijn plek.
Het is
het eerste geldsysteem in de geschiedenis dat van niemand en van iedereen is.
Lowy InstituteEvan Freidin
Time stamped
