Interessante boeken

Ik heb voeding en fysieke degeneratie via de bieb gereserveerd. Dat is ook nog een idee als je niet alles wil kopen misschien. Je kan het daarna altijd aanschaffen maar dan kan je alvast op je gemak het bekijken

 
Quote:
Een 17de-eeuwse hype: het kookboek ’De verstandige kok’.

door Kees de Vré − 14/06/06, 00:00

recensie

Kookboeken zijn in deze tijd niet aan te slepen. Tv-koks treden bijna avond aan avond op in goed bekeken programma’s. Hoewel mensen steeds minder tijd in de keuken doorbrengen is koken, of in ieder geval kijken naar en lezen over koken, uiterst populair. Toch is dat geen kenmerk van deze tijd alleen. Al in de Gouden Eeuw deed een populair kookboek de ronde, waarover men in de betere kringen (degenen die konden lezen) niet uitgepraat raakte. Het boek, ’De verstandige kok’, kende verscheidene drukken en is ook buiten de landsgrenzen van de Republiek verschenen. Een hype, zouden we tegenwoordig zeggen.

Diëtiste en neerlandica Marleen Willebrands hertaalde ’De verstandige kok’ naar modern Nederlands. Dat boek ligt vanaf volgende week in de boekwinkel. ,,Het was ook in de Gouden Eeuw meer het eten dan het koken dat in de mode was. Koken deden bedienden en was met al die grote ketels en gevulde spitten zwaar werk. Eten was een sociaal gebeuren waarbij werd gezongen en gedanst. Hoe gekker en grootser, hoe beter. De maaltijd had een behoorlijk aanzien. De elite wilde zich daarmee duidelijk onderscheiden van het plebs. Daarbij was ’De verstandige kok’, het enige gedrukte kookboek in de Republiek in de Gouden Eeuw, een grote hulp. In die zin is ’De verstandige kok’ ook geen trendsetter, maar kwam het meer in een al bestaande, goede bedding terecht.’’

Willebrands begon als diëtiste, trouwde, voedde vier zoons op en deed daar en passant een studie Nederlands bij. ,,Als diëtiste had ik een praktijk aan huis. Op een gegeven moment wilde ik na al dat werken met andere mensen eens iets voor mezelf gaan doen, ergens induiken, analyseren. Het had ook interne geneeskunde kunnen zijn, maar het werd Nederlands.’’ Zij studeerde af op de wetenschappelijke tekstuitgave van ’De verstandige kock’. De stap naar een populaire uitgave is dan niet groot meer. Willebrands kon hierin haar passie voor culinaire zaken, historie en Nederlandse taal perfect uitleven. In het boek staan zo’n 200 recepten, gelardeerd met vaak lyrische gedichten van bekende vaderlanders als P.C. Hooft en Jacob Cats over het rijke landleven. Willebrands vulde die oorspronkelijke teksten aan met cultuurhistorische informatie over de gebruikte ingrediënten en toelichtingen bij bepaalde verschijnselen. Het recht van duivenslag bijvoorbeeld. Duiven vormden een belangrijk onderdeel van de voeding van edellieden, vooral in de winter, als vers rund- en varkensvlees nauwelijks te krijgen was. Maar omdat duiven bij het zoeken naar voeding in omringende weilanden grote schade konden aanrichten, werd het houden van duiven aan strenge regels onderworpen. Het recht om duiven te houden, werd gekoppeld aan de hoeveelheid land die men bezat. De voornaamste grootgrondbezitters van de Middeleeuwen – kerk en adel – kregen zo het recht op duivenslag, het recht om grote aantallen duiven te houden in torens en tillen.

’De verstandige kok’ verscheen voor het eerst in 1669 in Amsterdam als onderdeel van een handleiding voor een snel groeiend aantal welvarende Nederlanders die zoveel geld hadden dat zij zich een buitenhuis konden veroorloven. Langs de Vecht en het Spaarne en in nieuwe polders als Beemster en Diemermeer verschenen vele royale buitenplaatsen waar men in de zomer kon bijkomen van het drukke stadsleven. Jagen, vissen, lezen en eten met vrienden stonden hoog in het vaandel. Over deze hoven werden vele gedichten geschreven waarin het landleven werd geïdealiseerd. Ook werd in die hofdichten uitgebreid stilgestaan bij gerechten en bereidingswijzen. Vele van die hofdichten zijn opgenomen in ’De verstandige kok’. Willebrands: ,,Men was oprecht trots op de opbrengst van eigen land – de ongekochte spijzen – en het feit dat men die aan vrienden toebereid kon presenteren. Zo bejubelt Jacob Westerbaen in zijn hofdicht ’Ockenburgh’ de asperge, grote wortels (zo groot als mannenbenen) en de smaak van pronkbonen. En als hij leeuweriken hoort zingen, prijst hij die zang, maar ook het malse boutje. Cats wijst er tevens op dat de aanwezigheid van ongekochte spijzen niet alleen voordelig is, maar ook wel zo rustig:

Men eet dan ronde kost, men laet de martgangh staen,

En niemant van het huys, en hoeft’er niet uyt te gaen.

Opvallend in het kookboek is de link tussen voeding en gezondheid; toen al. Willebrands: ,,Dat is niet zo onlogisch. Keukenrecepten vloeien voort uit medische recepten. Vanaf de vroegste tijd zijn vooral artsen receptenschrijvers. Die interesse in voeding zijn ze nu wel kwijt. Maar in de 12de eeuw al schreef de medische school van Salerno een zeer invloedrijke gezondheidsleer, en dat in rijmende hexameters. Zie het als een soort voedingsmiddelentabel waarin alle positieve en negatieve eigenschappen van ingrediënten werden opgesomd. Ook praktische leefregels stonden daarin, zoals: Na een maaltijd moet men gaan staan en duizend passen lopen.’’

Groenten en fruit, vooral van verre, werden als niet gezond beschouwd. Toch begint ’De verstandige kok’ als eerste met veel groentengerechten. ,,Exotische producten zijn lang onderweg. Wat van ver komt, beschouwde men daarom als minder gezond. Bovendien pasten ze minder bij onze aard, vond men. Vandaar dat in de tweede druk van het boek deze uitheemse gerechten werden verbannen. Men vond groenten echter wel belangrijk, maar dan bewerkt. De gezondheidsleer is nog tot in de 18de eeuw beheerst geweest door de klassieke humeurenleer. Bewerkte groenten konden balans aanbrengen in een maaltijd. Gekookte kool, van zichzelf koud en droog, kon de hete eigenschappen van de cholericus verzachten. Andersom konden groene kruiden de koude sappen van de flegmaticus wat opwarmen.’’

Achterin het boek staat een verklarende woordenlijst, met vele vergeten gerechten, zoals beuling, geertjes, labberdaan en venezoen en een enkele toen al bekende: frikadel. Hoewel sporen van ’De verstandige kok’ zijn terug te vinden in moderne kookboeken, heeft Marleen Willebrands ook nog een aantal recepten bewerkt, voor de hedendaagse ’leckertongh’.


 
Quote:
A diet for obesity (1951)

"Foods to be avoided:

1. Bread and everything else made with flour

2. Cereals, including breakfast cereal and milk puddings

3. Potatoes and all other white root vegetables

4. Foods containing much sugar

5. All sweets

You can eat as much as you like of the following foods:

1. Meat, fish, birds

2. All green vegetables

3. Eggs, dried or fresh

4. Cheese

5. Fruit, if unsweetened or sweetened with saccharin, except bananas and grapes"


The Practice of Endocrinology by Raymond Greene et al 1951.

 
Lievergezond, heb jij het boek van Marleen Willebrands? Ik zag je namelijk in een andere post ook al verwijzen naar dit boek. Ik ben benieuwd naar het boek aangezien Marleen ooit mijn docent was.

@Inge

Ik geloof het wel. Ik ben niet thuis, maar zal nog eens in het boek kijken als ik thuis ben. Er staat ook info in over bijvoorbeeld MSM poeder en andere supplementen. En kirliaanse foto's van rauw voedsel en gekookt voedsel.

 
@ Liever Gezond

Hier zit heel veel in. Wild kan nog aan de lijst van de gezonde voeding worden toegevoegd.

Ook een aanrader om te lezen is

Weten van (h)eerlijk eten van Rineke Dijkinga. Hierin staat veel achtergrondsinformatie over voedingsmiddelen en de werkzame stoffen hierin die een goede gezondheid bevorderen.

 
Halo Lay, ik heb het boek van Marleen niet, al ben ik zeker wel geinteresseerd in het boek inkijken op zijn minst!

Het moet een voorrecht zijn geweest voor je om van Marleen les gehad te hebben denk ik.

Het boek lijkt me echt heel leuk.

Wat doceerde Marleen je dan?

Nederlands of iets met voeding of allebei?

Vivianne, ja wild!

tuurlijk:)

Ik zal eens kijken naar het boek van Rineke Dijkinga.

Heb je dat zelf?

Ik heb nu ook een leuk boek gevonden: http://soilandhealth.org/02/0201hyglibcat/020103toxemia/02010301.html

Toxemia explained heet het en het is van ene Tilden.

Het boek stamt van 1926: maar het is nog even actueel als toen die het schreef, zoniet nog actueler in zekere zin omdat we nu nog veel verder vergiftigd worden dan in 1926.

De link van hierboven leidt naar een download voor de geinteresseerden.

 
Die Tilden was een zogenaamde hygiënist. Het komt er in ieder geval op neer dat hij 'levend voedsel' aanhing. Wat je nu tegenwoordig rawfood kunt noemen. Hij hing ook de zuur-basenbalans theorie aan. Ik ben zijn naam in onze rawfood tijd regelmatig tegengekomen.

Lia

 
@ Liever Gezond

Het boek van Rineke Dijkinga heb ik inderdaad in huis en komt hier af en toe goed van pas.

Op het vlak van wild kook ik momenteel af en toe uit het boek Wild & Gevogelte van Lucrece Wellekens. Zij leert de lezer hoe je fonds, bouillions, vullingen en wildgerechten kan klaarmaken. Zij combineert vaak het wild met bospaddenstoelen, cantharellen en room.

Lijkt me ook een aanrader voor de boekenkast van Lia trouwens. Nu staat er een kippenbouillion op de kookplaat die als basis zal moeten dienen voor de parelhoentjes die we op oudejaarsavond gaan serveren.

 
Hier nog enkele interessante gezondheidsboeken gevonden en inmiddels besteld.

Magnesium van Marianne Mousain - Bosc.

Dit boek gaat in op het toedienen van magnesium als voedingsaanvulling bij kinderen met ADHD, autisme en ontwikkelingsachterstand.

Vaccinaties doorgeprikt van Cisca Buys

Censuur van Gábor Lenkei

gaat nader in op het toedienen van de juiste vitaminen en mineralen in de juiste dosering en het drastisch terug dringen van het aantal ziektegevallen hierdoor. Zoals bekend wordt dit belachelijk gemaakt, geheim gehouden onder de mat geschoven door de farmaceutische en psychiatrische industrie.

 
Gábor Lenkei heeft ook laatst een boek over cholesterol op de markt gebracht. Ik vind zijn schrijfstijl wel toegankelijk. Het boek van Uffe Ravnskov vind ik te droog en te veel uitgeweid over hoe onderzoeksresultaten gemanipuleerd kunnen worden en hoe we om de tuin geleid worden. Zoals het me bijstaat vond ik het op een verslag van zijn onderzoek lijken, maar ik kan me vergissen. Ik heb het niet uitgelezen en vind het geen aanrader. Geef mij maar inhoudelijke en praktische informatie.

 
Het boek 100% gifvrij van Julia Kang vind ik een aanrader. Een praktisch en makkelijk te lezen boek, zeker voor de leekd ie zijn voedingspatroon wil veranderen en bewuster met zijn lichaam om wil gaan. Sluit goed aan bij Weston Price, behalve dat zij niet zo streng is met koolhydraten en erg fan is van veel fruit.

Aan de hand van dit boek werd het mij duidelijk wat ik nog kon veranderen in mijn voedingspatroon: Zo gebruik ik al langer dan een jaar een BPA vrij drinkflesje voor mijn water op de sportschool of als ik weg ga, maar ondertussen warmde ik mijn theewater nog op in een plastic waterkoker....... hoe dom kun je zijn.... helemaal niet bij nagedacht. Maar gelukkig ben ik niet de enige.....mijn huisgenoten hadden er ook niet aan gedacht. Dus volgende dag gelijk een glazen waterkoker aangeschaft.

Verder zou ik iedereen hier op het forum die het door Mike vertaalde boek nog niet heeft gelezen willen adviseren. : Gezondheid en fysieke degeneratie. Niet alleen leerzaam maar ook zo boeiend, zeker voor degene die ook van antropologie houden. Ik vind het echt een boek om in weg te spacen.....

 

Forum statistieken

Onderwerpen
4.463
Berichten
493.759
Leden
8.626
Nieuwste lid
RobertApank
Word vaste donateur van dit forum
Terug
Bovenaan