Column: “De democratie als dekmantel, over de affaire-Arib en het coronacordon”
door Max von Kreyfelt
Toen Khadija Arib werd gevraagd de parlementaire commissie voor te zitten die het Nederlandse coronabeleid zou gaan onderzoeken, klonk dat voor velen als een logische keuze. Een ervaren politica, met een scherp oog voor parlementaire mores en de rug recht. Maar in het Haagse spel is logica zelden leidend. Macht wel. En dus duurde het niet lang voor de eerste lekken hun werk deden: plotseling lag Arib zelf onder het vergrootglas. Niet vanwege inhoud, maar vanwege vermeend gedrag — klachten die jarenlang in een la hadden gesluimerd, maar ineens strategisch werden opgediept.
Toeval? Alleen voor wie nog gelooft in Sinterklaas.
Wat volgde, was een klassiek staaltje bestuurskundige zuivering. Achter gesloten deuren beraadslaagde het presidium — onder leiding van Kamervoorzitter Vera Bergkamp — over Arib’s lot. Zonder haar te horen, zonder hoor en wederhoor. Een geheim rapport, een anonieme klokkenluider, een plot waarin transparantie werd ingeruild voor tactiek. De timing was geen detail, maar de kern: Arib werd geëlimineerd voordat ze kon graven in de politieke fundering van het coronabeleid. En die fundering — met z’n ondoorzichtige OMT-adviezen, zijn juridische gegoochel met spoedwetten en de deals met farmaceuten — mocht vooral onaangeroerd blijven.
De affaire-Arib laat zien hoe dun de vernislaag van de parlementaire democratie werkelijk is. Onder het mom van integriteit wordt de werkelijkheid herschreven. Niet de volksvertegenwoordiger die doorvraagt wordt beschermd, maar de structuren die kritiek moeten ontlopen. De Tweede Kamer gedraagt zich als een fort met draaideuren, waar loyaliteit zwaarder weegt dan waarheid. Het is de bestuurscultuur die Mark Rutte jarenlang perfectioneerde: geen verantwoordelijkheid, geen openheid, wel beheersing.
En wie te veel weet, wordt verdacht. Wie te weinig zegt, krijgt een lintje.
Maar deze affaire is geen incident. Het is een symptoom van een diepere ziekte: de parlementaire controle is verworden tot een toneelstuk waar rolverdeling belangrijker is dan inhoud. Wat er op het spel staat, is de geloofwaardigheid van het democratisch proces. Want als een gerespecteerd Kamerlid kan worden kaltgestellt op basis van anonieme aantijgingen — precies op het moment dat ze diezelfde macht zou moeten controleren — dan is de democratie geen schild van de burger, maar een dekmantel voor de macht.