Dit artikel komt van BIOK opleidings-instituut
LUV: laag urinezuur dieet (lower uric values)
Regulier wordt aangenomen dat urinezuur een onschadelijke vorm van ‘metabool afval’ is ofwel een bijproduct van onze normale fysiologie. Het LUV-dieet – Lower Uric Values - wordt in dat licht soms gezien als nieuwste dieethype. Neuroloog David Perlmutter houdt in zijn nieuwe boek
Drop Acid: The Surprising New Science of Uric Acid – The Key to Losing Weight, Controlling Blood Sugar, and Achieving Extraordinary Health, een pleidooi voor nieuwe wetenschap over zelfs bescheiden verhogingen van urinezuur en de schadelijke langetermijngevolgen hiervan.
Het gaat er dus niet zo zeer om dat het LUV-dieet een wonderdieet zou zijn om af te vallen, maar om het gegeven dat zelfs licht verhoogde urinezuurwaardes een voorbode zijn van metabole verstoringen en toekomstige ernstige pathologie. Hoe werkt het precies?
Urinezuur gekoppeld aan chronische aandoeningen
Urinezuur kan worden onderzocht in het bloed, maar is vaak alleen bekend bij mensen met jicht of nierstenen. Ook artsen zien urinezuur nog te veel als een onschuldige omstander die pas problematisch wordt bij een erg hoge waarde. In de realiteit is een verhoogde urinezuurwaarde veel meer dan alleen een risicofactor voor jicht of nierproblemen. Het is een gemeenschappelijke factor onderliggend aan een aantal chronische aandoeningen, waaronder obesitas, insulineresistentie, type 2-diabetes, niet-alcoholische leververvetting (NAFLD), hypertensie, coronaire hartziekte, beroerte en neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer.
De risico’s van fructose
Voor zijn boek maakte Perlmutter gebruik van het werk van
Dr. Richard Johnson, urinezuurexpert en nefroloog aan de Universiteit van Colorado. Asymptomatische hyperurikemie, voornamelijk veroorzaakt door overmatige inname van fructose, blijkt vooraf te gaan aan de ontwikkeling van verhoogde bloedglucose, hypertensie, dyslipidemie, gewichtstoename en chronische ontsteking.
Meer dan een eeuw geleden herkende de Schotse arts Haig al een verband tussen verhoogde urinezuurniveaus en aandoeningen zoals migraine, depressie, epilepsie, diabetes, obesitas en hart- en vaatziekten. Haig ging uit van purines als belangrijkste oorzaak van verhoogde urinezuurspiegels en pleitte voor een purinevrij dieet.
Perlmutter stelt dat in onze huidige maatschappij fructose een veel belangrijkere boosdoener is dan purines. Het LUV-dieet benadrukt het verminderen van fructose. Het advies is daarnaast ook om purinerijk vlees en vis te verminderen, maar niet volledig te vermijden.
Urinezuur en metabole processen
Urinezuur staat centraal in regulerende mechanismen die betrokken zijn bij onze meest fundamentele metabole processen.
Een stijging van urinezuur mag dan ook als waarschuwing worden gezien van een verstoring in de stofwisseling. Deze metabole verstoringen liggen aan de basis van de hierboven genoemde chronische degeneratieve aandoeningen, de belangrijkste oorzaken van sterfte wereldwijd. Ook Alzheimer is een manifestatie van metabole disfunctie. Het is dus enorm belangrijk om het metabole evenwicht te herstellen om zo de metabole gezondheid terug te krijgen. Net zoals BMI, bloeddruk, nuchtere bloedsuikerspiegel en nuchtere bloedinsuline belangrijke parameters hiervoor zijn, is de urinezuurwaarde dat ook.
Normale versus optimale urinezuurgehalten
Normaalwaarden worden gebaseerd op wat gemiddeld is in een grote groep mensen. Perlmutter stelt dat gemiddeld 88% van de volwassen Amerikanen ten minste één component heeft van het metabool syndroom. Slechts één op de acht Amerikanen is dus metabool gezond. Een derde is obees. In België en Nederland liggen deze percentages lager, maar nog altijd te hoog. Normaal is dus zeker niet optimaal.
Bij laboratoriumnormen boven 7 mg/dL begint urinezuur neer te slaan in het bloed en vormt kristallen (nierstenen en jicht). Een significante toename van cardiovasculaire en andere problemen is echter al zichtbaar bij 5,5 mg/dL. Optimaal voor de gezondheid is dus 5,5 mg/dL en bij voorkeur nog lager.
Verhoogd urinezuur bedreigt de insulinegevoeligheid
Verhoogde urinezuurwaardes bedreigen de insulinegevoeligheid door bedreiging van de productie en functie van stikstofmonoxide (NO). NO heeft ten minste twee belangrijke functies. Wanneer NO actief is, ontspannen de bloedvaten. Dat verbetert de bloedtoevoer.
Verhoogd urinezuur bedreigt dus de bloedtoevoer naar onze belangrijkste organen en leidt dus tot een significant
verhoogd risico op overlijden door een
beroerte. Door NO kan insuline zich binden aan de receptor op de cellen, waar het zijn werk doet bij het toelaten van glucose in de cellen.
Verhoogd urinezuur kan dus
leiden tot meer insulineresistentie, via een nog onbekend mechanisme.
Verhoogd urinezuur activeert AMP-deaminase
Een laatste schadelijk effect van
verhoogd urinezuur is dat het
AMP-kinase (AMPK) uitschakelt en het boosaardige broertje AMP-deaminase (AMPD) activeert. Wanneer fructose wordt gemetaboliseerd tot urinezuur wordt adenosinetrifosfaat (ATP) verbruikt. Het eerste enzym bij de afbraak van fructose is fructokinase, dat ATP omzet in adenosinedifosfaat (ADP). ADP wordt vervolgens omgezet in adenosinemonofosfaat (AMP). Een van de manieren waarop ons lichaam AMP afhandelt, is door activatie van AMP-kinase (AMPK). Dit helpt vet te verbranden voor energie, vermindert de opslag van vet en vermindert gluconeogenese.
Fysieke oefening, maar ook quercetine, kan AMPK activeren. Het houdt ons gezond, houdt onze bloedsuikerspiegel in balans en stelt ons in staat om vet te verbranden.
Activering van AMDK werkt echter precies tegenovergesteld. Het verhoogt de opslag van vet, verhoogt de productie van vet, vermindert het gebruik van vet als energiebron, verhoogt gluconeogenese en verergert mitochondriale disfunctie.
Hoe kun je urinezuur verlagen?
Het is dus belangrijk om het voedingspatroon dat Perlmutter voorstaat niet zo zeer te zien als het zoveelste dieet maar als een manier om de verzuring die kan worden veroorzaakt door een overmaat aan fructose een halt toe te roepen en in te zetten op preventieve gezondheidszorg. Dat kun je doen met een gezond voedingspatroon met specifieke aandacht voor:
- Beperk de inname van alcohol en fructose (25 gram/dag) uit bewerkte producten zoals brood & gebak, sauzen, fruitsap, frisdrank en alcoholische dranken.
- Let op: non-alcoholisch bier en wijnen kunnen ook heel wat fructose bevatten!
- Zet meer in op vezels (30 – 45 gram per dag) en kaliumrijke seizoensgroenten – zoals in de zomer: andijvie, artisjok, bloemkool, komkommer en koolrabi.
Fruitsoorten rijk aan kalium en laag in fructose zijn: verse abrikozen en pruimen.
- Eet dagelijks volgens de kleuren van de regenboog: aanvoer van voldoende antioxidanten.
- Toevoeging van 5 belangrijke nutriënten (bij (licht) verhoogde waarden) die ondersteunen: dagelijks 500 mg quercetine, 100 mg luteoline, 1000 mg DHA, 500 mg vitamine C en 1200 mg chlorella.
- Bespreek met een arts de overweging voor het geneesmiddel allopurinol indien na deze interventies het urinezuur nog altijd te hoog blijft.
Meer lezen over de effecten van urinezuur?
Referenties
