Follow along with the video below to see how to install our site as a web app on your home screen.
Opmerking: This feature may not be available in some browsers.
Huidige hype rond AI lijkt volgens kenners op de dotcom-crisis. © ANP/HH
’Als je nu uitstapt, mis je mogelijk veel rendement’
Martin Visser
Dat zeggen economen en analisten naar aanleiding van waarschuwingen van De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) over historisch hoge beurswaarderingen voor techbedrijven in de Verenigde Staten. „Ik ben het eens met de diagnose dat die aandelen in Amerika duidelijke tekenen van overwaardering vertonen. Maar moet ik dan alles verkopen? Als iedereen dat doet, dan is dat juist een trigger voor een forse correctie”, zegt Lex Hoogduin, oud-directeur van DNB.
- De Nederlandsche Bank en AFM waarschuwen voor historisch hoge beurswaarderingen van Amerikaanse techbedrijven.
- Economen zien gelijkenissen met de dotcom-crisis, waarbij overwaardering leidde tot forse koersdalingen.
- Bedrijven in de AI-sector nemen nu leningen op, wat risico's vergroot bij barsten van de zeepbel.
Waarschuwing voor hosanna op de beurs: ’Pas op voor financiële schok, het is code oranje’
„Ik moet denken aan dat beroemde citaat van Chuck Prince in aanloop naar de kredietcrisis: ’Zolang de muziek speelt, moet je blijven dansen’. Stel dat deze hype rond AI nog even doorgaat dan mis je veel rendement als jij als eerste uitstapt”, zegt Hoogduin. „Een andere gouden wijsheid is: als je in paniek raakt moet je zorgen dat je bij de eersten hoort die in paniek raken.”
Rationele bubbels
Harald Benink, hoogleraar Banking and Finance aan de Tilburg University, ziet dit dilemma voor beleggers ook: „Dit is waarschijnlijk een bubbel. Maar je hebt rationale bubbels en irrationele bubbels. Bij een rationele bubbel weet je als belegger dat de beursfondsen overgewaardeerd zijn. Maar omdat je verwacht dat de bubbel nog groter gaat worden, is het rationeel om als belegger nog even in die markt te blijven. Maar dit pakt alleen maar goed uit als je de omslag goed kunt inschatten.”
AFM waarschuwt voor oververhitting financiële markten: ’We maken ons echt zorgen’
Er zijn steeds meer zorgen over de hoge beursnoteringen van de zogeheten Magnificent Seven, de zeven grote Amerikaanse techbedrijven Apple, Microsoft, Alphabet (Google), Meta Platforms (Facebook), Tesla en Nvidia. Het zijn stuk voor stuk beurslievelingen. Maar toezichthouders waarschuwen steeds vaker dat de investeringen van honderden miljarden in AI van deze bedrijven wellicht minder rendement opleveren dan beleggers nu hopen.
Tussen begin januari 2023 en eind oktober 2025 is de Nasdaq, de techbeurs waar al deze bedrijven genoteerd zijn, met ruim 125 procent gestegen. De laatste dagen zijn beleggers wat zenuwachtiger aan het worden en zakken de koersen licht in.
Dotcom-crisis
De huidige situatie doet Hoogduin en Benink denken aan de dotcom-crisis. Begin 2000 barste de internetzeepbel omdat verwachtingen rond hoge internetinvesteringen veel te hoog waren opgelopen. „Ik zie gelijkenissen”, zegt Hoogduin. „Ook toen was er behoorlijke overwaardering. Dat was grotendeels niet gefinancierd met krediet.” De Nasdaq verloor vanaf voorjaar 2000 in twee jaar ruim 75 procent van zijn waarde, de AEX daalde toen in drie jaar met ruim 60 procent.
Europa verarmt ten opzichte van Amerika: ’Te veel op de rem gestaan, investeringen nodig’
Tot nu toe financierden de meeste techbedrijven hun investeringen met eigen geld. De laatste weken kondigen ze ook aan obligaties uit te geven om hun plannen mee te bekostigen. Hoogduin: „Bedrijven in de AI-hoek beginnen nu ook leningen op te nemen. Als dat doorgaat, dan kunnen de koersen verder worden opgeblazen. Maar als het fout gaat, zijn de risico’s groter.”
Overdreven optimisme
Benink vreest voor de stabiliteit van het financiële stelsel. „Sinds de kredietcrisis zijn de schulden alleen maar verder opgelopen. Zowel bij overheden als bij private partijen.” Hij denkt dat het knappen van de AI-zeepbel een trigger zou kunnen zijn voor een bredere financiële crisis. „Maar je weet dat nooit zeker. Wat een omslag in gang zet, wordt bepaald door het aandeel beleggers dat er geen vertrouwen meer in heeft. Dat hoeft niet de meerderheid te zijn.”
„Het is goed dat DNB dit risico benoemt”, zegt Corné van Zeijl, beleggingsstrateeg bij vermogensbeheerder Cardano. „Het doet mij denken aan de waarschuwing van toenmalig centraal bankier Alan Greenspan voor ’overdreven optimisme’. Hij deed zijn uitspraken in december 1996. Hij kreeg gelijk, maar wel pas vier jaar later.”
Nederland is het eerste EU-land waar Tesla Full Self Driving legaal is
Auteur: Loek, gepost 23 november 2025
Binnenkort mag Tesla in Europa Full Self Driving officieel zo aanbieden dat het zijn naam eer aandoet, met Nederland voorop.
Rijhulpmiddelen die veel taken van je overnemen zijn altijd het speerpunt geweest van Tesla. Toch was het nog steeds niet het beoogde volledig autonoom rijden, want daar bleken de risico’s nog te significant voor te zijn. Daarom zijn vrijwel alle zelfrijdende systemen, waaronder Tesla’s Autopilot en Full Self Driving, verbonden aan regels in de EU. Met als belangrijkste ondermijning van het feit dat het echt zelfstandig rijden is dat je altijd je ogen op de weg en je handen op het stuur moet houden.
Tesla Full Self Driving komt naar Europa
Op X kondigt Tesla nu aan dat hier verandering in komt. Full Self Driving kan zeer binnenkort officieel uitgerold worden na intensief testen, en dat betekent bijvoorbeeld dat autonoom rijden zonder handen aan het stuur zou mogen. Opvallende passage: Nederland gaat het allereerste land worden waar de geavanceerde functies van FSD een uitzondering krijgen op de wetgeving. Het zelfrijdende avontuur van Tesla in Europa begint hier.
Concreet gaat het over dingen die Full Self Driving in een Tesla mag doen zonder handen aan het stuur, of Level 2-autonomie op wegen buiten de snelweg. Volgens Tesla is het gevaarlijker om FSD aan te passen op de reeds bestaande regels dan FSD goedkeuren als uitzondering. Dat laatste is dus gebeurd. In februari 2026 zouden de nieuwe regels ingesteld worden door de RDW en dan kan Full Self Driving dus uitgebreider worden dan ooit tevoren. Er is volgens Tesla dan nog steeds een lange weg te gaan, maar het is een mooie eerste stap.
Veel specifieker dan dat wordt het nog niet. Tegen februari 2026 gaan we dus meer zien over Tesla Full Self Driving. Het merk blijft erbij dat het enorm veilig is en dat er op Europese wegen al in 17 landen ruim 1 miljoen kilometer veilig is gereden met de handsfree-versie van FSD tijdens het testen. Tesla hoopt dan ook dat de vrijstelling in Nederland het goede voorbeeld geeft voor andere landen, zodat Full Self Driving grootschalig kan uitrollen op ons continent.
Probeer dit eens. Werkt altijd!Volgens een artikel in de Telegraaf, welke ik niet kan lezen want zit achter een betaalmuur, is over een aantal jaren een derde van alle banen geautomatiseerd door AI.
Dan vraag ik mezelf af: wat gaan de arbeidsmigranten, die we hier al jarenlang hiernaartoe halen, dan doen? En wat gaan we eigenlijk zelf doen?
Werk doen waar je zoveel mogelijk menselijk contact voor nodig hebt lijkt mij dan. Iets met coaching, begeleiding, zorg of iets dergelijks. Ik zie wel een kantelpunt aankomen dat we bulshitbanen vaarwel kunnen zeggen. Werken omdat het kan en mag, niet omdat het moet.