Netbeheerders gaan consumenten dwingen om oude draaischijfmeter te vervangen, waarmee je nog kan salderen
Netbeheerders gaan vanaf januari ruim een half miljoen consumenten dwingen om de oude draaischijfmeter in de meterkast te laten vervangen door een digitaal exemplaar. De verwachting is dat die megaoperatie moeizaam zal verlopen, want wie nog zo’n oude meter heeft, kan opgewekte zonnestroom blijven salderen. „Dit is de groep notoire weigeraars.’’
Ton Voermans 15-08-25, 06:01 Laatste update: 08:23
Zo’n oude draaischijfmeter registreert geen teruglevering, maar draait in plaats daarvan letterlijk de andere kant op als er elektriciteit aan het net wordt geleverd. Huishoudens met zo’n meter hoeven daardoor geen terugleverkosten te betalen, omdat onduidelijk is hoeveel elektriciteit zij terugleveren.
Als op 1 januari 2027 de salderingsregeling wordt afgeschaft, kunnen zij in feite gewoon blijven salderen. Dat financiële voordeel kan, afhankelijk van het aantal zonnepanelen, honderden of duizenden euro’s per jaar bedragen.
Netbeheer Nederland denkt dat het niet eenvoudig wordt om de meters te vervangen door moderne digitale stroommeters. Volgens de jongste inventarisatie hangen er nog 535.000 zogeheten Ferrarismeters in Nederlandse meterkasten.
Niet iedereen wil het laten vervangen
Wat de duur van het werk betreft, is de vervanging nog wel te overzien – in een uurtje is de klus geklaard – maar binnenkomen bij de mensen kan tijd kosten. „Ieder huishouden heeft de afgelopen tien jaar al meerdere keren een aanbod gekregen om de ouderwetse meter te laten vervangen. Daar zijn ze niet op ingegaan. Dit zijn de notoire weigeraars’’, zegt Theo Scholte van Netbeheer Nederland.
Een monteur verwijdert een ouderwetse draaischijfmeter. © Jan de Groen
Tot nu toe was het weigeren van een digitale meter of een slimme meter – die hetzelfde is, maar zelfstandig meterstanden kan doorgeven – toegestaan. Die mogelijkheid bestond, omdat er bij de grootschalige introductie van de slimme meter veel vragen waren over de privacy als de netbeheerder het verbruik live kan zien.
Weigeraars waren vaak bezitters van zonnepanelen, die het einde van de salderingsregeling voorzagen en beseften dat salderen met de oude meter altijd mogelijk blijft. De overheid dreigt nu dwangsommen op te leggen aan degenen die blijven weigeren.
‘Ik probeer die oude zo lang mogelijk te houden’
„Mijn draaischijfmeter loopt op een zonnige dag als vandaag gewoon terug. Hij is dertig jaar oud en doet het nog prima. Ik ga proberen die oude meter zo lang mogelijk te houden’’, zegt Leo Bakker uit Dordrecht. „Ruim twee jaar geleden hebben we voor 7000 euro twaalf zonnepanelen laten leggen om te voorkomen dat we te afhankelijk zouden worden. Ik heb gezien bij collega’s dat ze tijdens de energiecrisis 1000 euro per maand moesten betalen. Dat wil ik niet.’’
Heel makkelijk is het voortdurend weigeren niet. Bakker heeft al een keer de monteurs van de netbeheerder de deur moeten wijzen. „Eerst omdat we een baardagame in een terrarium hebben. Dat diertje kan niet zonder uv-licht en warmte en ze wisten niet hoelang ik zonder stroom zou zitten. Nu wil ik de meter houden om te kunnen blijven salderen.’’
Als hij niet meer kan salderen - de regeling waarbij geleverde en gekochte stroom tegen elkaar mogen worden weggestreept - kan zijn energienota wel 1000 euro per jaar stijgen.
‘Gedreigd dat ze me niet als klant willen’
Ook zijn energiebedrijf doet moeilijk over de oude meter. „Ik geef zelf de meterstanden door en stuur ook foto’s van die meterstanden die ik maandelijks maak. Hun systemen begrijpen niet dat mijn meter terugloopt. Het is natuurlijk vervelend voor ze, want dat moet allemaal handmatig worden gecorrigeerd. Ze hebben al gedreigd dat ze me niet meer als klant willen.’’
© Arie Kievit
‘Overheid verandert spelregels’
Bakker heeft er geen moeite mee dat hij de terugleverkosten ontloopt die anderen wel betalen. En hij heeft al helemaal geen gewetensnood dat hij misschien nog jaren kan salderen dankzij zijn antieke draaischijfmeter.
„Het is natuurlijk zo dat ik dan te weinig energiebelasting betaal, maar het is de overheid die de spelregels verandert met zonnestroom. We werden gestimuleerd om te verduurzamen, en nu voldoe ik ineens niet meer aan de wet? Sorry overheid, zo werkt het niet.’’
Energiebedrijven hebben de terugleverkosten zo hoog opgeschroefd dat na het beëindigen van de salderingsregeling de elektriciteit die burgers met zonnepanelen produceren, niets meer waard is. Dat steekt veel mensen met zonnepanelen. Er is zelfs een
massaclaim in de maak. Het gros van de huishoudens met zonnepanelen heeft de installatie nog niet terugverdiend.
‘Betalen al veel energiebelasting’
Bakker kan zich er boos om maken. „Grote bedrijven met zonneweides krijgen subsidie die gefinancierd wordt met ons belastinggeld en ook nog een vergoeding om de panelen uit te zetten als het nodig is. Waarom geen regeling voor particulieren die heel veel geld hebben geïnvesteerd?
„Er moeten eerlijke vergoedingen komen voor de elektriciteit die je als burger produceert en teruglevert. Ik hoef er niet aan te verdienen, maar ik wil ook niet dat het me geld kost. Begrijp je mijn halsstarrigheid? We betalen al zoveel energiebelasting en dan komt dit er nog eens overheen.’’
Nieuwe Energiewet
Maar ook Bakker zal eraan moeten geloven, want weigeren van de slimme meter is niet meer toegestaan als op 1 januari 2026 de nieuwe Energiewet van kracht wordt. Daarin staat dat alle analoge energiemeters eruit moeten. Digitale energiemeters kunnen continu het stroomverbruik en de teruglevering registreren.
Netbeheerders willen in één keer de oude meters in straten, wijken of dorpen vervangen, zodat er op een dag zo veel mogelijk adressen afgevinkt kunnen worden en de kosten zo laag mogelijk blijven. Scholte van Netbeheer Nederland: „Mensen krijgen twee keer een aanbod. Wanneer de woningeigenaar blijft weigeren, voldoet hij niet aan de nieuwe Energiewet en zal de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur hierop handhaven middels een dwangsom.’’
„Dan kan ik dus nog één keer weigeren zonder dat het consequenties heeft’’, reageert Bakker droog. „Dat ga ik zeker doen.’’
De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) kan nog niet zeggen hoe hoog de dwangsom wordt. De grote vervangingsoperatie gaat drie jaar duren. Uiteindelijk moet op 31 december 2029 de laatste draaischijfmeter zijn verwijderd.