Netsynchrone traagheid verwijst naar de turbines van kern-, kolen-, gas- of waterkrachtcentrales die de generatoren van deze centrales aandrijven.
De rotatiesnelheid van deze turbines is gesynchroniseerd met de netfrequentie.
Daarom is de frequentie van het elektriciteitsnet direct gerelateerd aan het rotatievermogen van de turbines.
Als de frequentie daalt, betekent dit dat de belasting van het net groter is dan de output van de elektriciteitscentrales die erop zijn aangesloten. In zo'n geval wordt de rotatie-energie van de turbines omgezet in elektriciteit om het net te stabiliseren.
De kleppen van de turbines reageren door verder open te gaan om het net te ondersteunen. De omgekeerde situatie kan zich ook voordoen: als er een opwekkingsoverschot is, wordt die energie geabsorbeerd als rotatie-energie en sluiten de turbineventielen zich dienovereenkomstig om zich aan te passen aan de nieuwe belasting.
Hoewel de rotatie-energie vergeleken met het stroomverbruik van het net niet hoog is, is ze voldoende om overmatige belastingsschommelingen te stabiliseren of om overtollige opwekking te absorberen totdat de kleppen tijd hebben om te reageren.
Dit principe van rotatiemassa's gesynchroniseerd met het elektriciteitsnet vormt al meer dan 100 jaar de basis van onze elektriciteitsnetten en zorgt ervoor dat er op elk moment precies evenveel elektriciteit wordt geproduceerd als verbruikt.
In de afgelopen twee decennia heeft Europa in hoog tempo energieopwekkingsinstallaties gebouwd die geen gebruik maken van netgesynchroniseerde turbines, maar gelijkstroom produceren die door omvormers wordt omgezet in wisselstroom: wind- en zonne-energie.
Deze omvormers kunnen hoogwaardige wisselstroom genereren, maar kunnen de netgesynchroniseerde traagheidsfunctie niet vervangen. Hoe meer wind- en zonne-energie in het net wordt geïntegreerd, hoe minder conventionele elektriciteitscentrales met synchrone turbines er overblijven.
Hoe minder synchrone turbines er zijn, hoe minder traagheid er is om ogenblikkelijke belastingsschommelingen te dempen.
Als de demping onvoldoende is, kunnen zelfs kleine schommelingen snel leiden tot een gevaarlijke afwijking van de netfrequentie van de ideale waarde van 50 Hz.
Zowel consumenten als generatoren reageren hierop door zich af te sluiten van het net om zichzelf te beschermen, wat een cascade instorting kan veroorzaken.
