Mike
Laatst bewerkt:
Follow along with the video below to see how to install our site as a web app on your home screen.
Opmerking: This feature may not be available in some browsers.
Bluetooth speelt momenteel een cruciale rol in de revolutie in Nepal, specifiek in de door Generatie Z (Gen Z) geleide protesten die in september 2025 zijn geëscaleerd.
Deze protesten, ook wel de "Gen Z-revolutie" genoemd, zijn begonnen als reactie op een overheidsverbod op 26 sociale mediaplatforms (zoals Facebook, Instagram, WhatsApp, X/Twitter en YouTube) op 4 september 2025.
Het verbod was bedoeld om registratie-eisen af te dwingen, maar werd gezien als een poging om corruptie en nepotisme te verbergen.
De demonstraties escaleerden tot gewelddadige confrontaties, inclusief het bestormen van het parlementsgebouw in Kathmandu, met tientallen doden en gewonden tot gevolg.
Premier KP Sharma Oli trad af, en een interim-regering onder leiding van voormalig Hoofdrechter Sushila Karki werd geïnstalleerd.
### De rol van Bluetooth:
Offline-communicatie via de app Bitchat
In een poging om de protesten te onderdrukken, kondigde de Nepalese regering naast het mediaverbod ook internetblackouts af.
Dit maakte conventionele online-communicatie onmogelijk, maar de demonstranten omzeilden dit door Bluetooth-technologie te gebruiken voor gedecentraliseerde, offline messaging.
De sleuteltool hierin is **Bitchat**, een nieuwe chat-app gelanceerd in juli 2025 door Jack Dorsey (mede-oprichter van Twitter/X).
Bitchat is ontworpen voor peer-to-peer (P2P)-communicatie zonder internet, servers of zelfs SIM-kaarten, en het werd een gamechanger tijdens de protesten.
#### Hoe werkt Bitchat met Bluetooth?
- **Bluetooth Low Energy (BLE)**:
De app maakt gebruik van Bluetooth Low Energy, een energie-efficiënte variant van Bluetooth met een bereik van 10 tot 100 meter.
Dit minimaliseert batterijverbruik, wat ideaal is voor demonstranten op straat.
- **Mesh-netwerk**:
Apparaten verbinden automatisch met elkaar in een 'mesh'-structuur. Berichten 'springen' van het ene apparaat naar het andere (via nabijgelegen gebruikers) totdat ze de ontvanger bereiken.
Dit creëert een lokaal netwerk zonder centrale server, vergelijkbaar met hoe Bitcoin-transacties decentraal werken, maar dan voor berichten.
- **Geen afhankelijkheid van internet**:
Het werkt puur offline, wat het resistent maakt tegen overheidsblackouts of bans. Gebruikers hoeven geen WiFi of mobiele data te hebben; alleen Bluetooth aanzetten volstaat.
- **Veiligheid en decentralisatie**:
Berichten zijn versleuteld en gebaseerd op het Nostr-protocol (een open standaard voor sociale netwerken), wat anonimiteit en weerstand tegen censuur bevordert. Dit maakte het mogelijk om coördinatie, updates en oproepen tot actie te delen zonder surveillance.
#### Impact op de protesten
- **Explosieve adoptie**: Voor het verbod had Bitchat slechts circa 3.300 downloads in Nepal. Tussen 4 en 9 september 2025 schoot dit aantal op tot meer dan 48.000 – een stijging van bijna 1.400%. Nepal werd daarmee het grootste gebruikersland wereldwijd, met meer dan 38% van de globale installs.
- **Strategische coördinatie**:
De app stelde Gen Z-protestanten in staat om zich te organiseren ondanks de blackouts. Ze deelden real-time locaties van politie, plannen voor demonstraties en anti-corruptie-berichten. Dit hielp bij het mobiliseren van duizenden jongeren in steden als Kathmandu, Pokhara en Itahari, en droeg bij aan het escaleren van de protesten tot een regime-wijziging.
- **Vergelijking met andere tools**:
Terwijl apps als Discord (voor online debatten over leiderschap) en VPN's (om bans te omzeilen) ook werden gebruikt, was Bitchat uniek door zijn offline-capaciteit. Het werd vergeleken met tools uit eerdere opstanden, zoals in Indonesië, maar in Nepal was de adoptie intensiever door de acute blackouts.
- **Breder context**:
De protesten richtten zich niet alleen op het mediaverbod, maar op diepgewortelde problemen zoals corruptie, jeugdwerkloosheid (20%), nepotisme ("nepo kids" van politici) en economische stagnatie. Bluetooth via Bitchat symboliseert een "digitale revolutie" waarbij technologie de macht van de jeugd versterkt tegen een autoritair regime.
Deze rol van Bluetooth onderstreept een bredere trend in moderne revoluties: gedecentraliseerde tech om censuur te omzeilen. De Nepalese regering heeft het verbod op sociale media inmiddels deels teruggedraaid, maar de beweging blijft alert op verdere hervormingen. Voor meer details over Bitchat, zie bronnen zoals WION en Techmeme.
### Wat is Otpor?
Otpor! (Serbisch voor 'Weerstand!') was een jeugdbeweging in Servië, opgericht in 1998 door een kleine groep studenten aan de Universiteit van Belgrado. Het begon als een civiele protestgroep tegen het autoritaire regime van president Slobodan Milošević, die destijds Servië leidde als onderdeel van de Federale Republiek Joegoslavië. Otpor groeide snel uit tot een landelijke niet-gewelddadige beweging die zich richtte op het mobiliseren van jongeren via creatieve, humoristische en symbolische acties. Bekende elementen waren de vuist als logo (gebruikt op posters, T-shirts en stickers), satirische campagnes zoals 'Gotov je!' ('Hij is klaar!') en concerten met protestrock om de massa te betrekken. De beweging vermeed traditionele hiërarchieën en werkte met een gedecentraliseerd 'fantoomcel'-systeem, zonder centrale leider, om repressie te weerstaan.
Otpor's strategie was geïnspireerd op niet-gewelddadige verzetstheorieën, zoals die van Gene Sharp in *From Dictatorship to Democracy*, en richtte zich op het ondermijnen van de pijlers van de macht (zoals politie, media en bureaucratie) door middel van massamobilisatie en het veranderen van de politieke cultuur. Het culmineerde op 5 oktober 2000 in de 'Bulldozerrevolutie', waarbij massale demonstraties Milošević dwongen af te treden na betwiste verkiezingen. Otpor speelde een sleutelrol in het verenigen van de oppositie en het inspireren van burgers, maar loste zichzelf op in 2004 na de transitie naar democratie. Oprichters zoals Srđa Popović exporteerden de 'blauwdruk' later naar andere landen via trainingsprogramma's van CANVAS (Centre for Applied Nonviolent Action and Strategies), met invloeden in bewegingen zoals de Rozenrevolutie in Georgië, de Oranjerol in Oekraïne en de Arabische Lente.
### In hoeverre is de blauwdruk van Otpor ingezet in de revolutie in Nepal in 2025?
De revolutie in Nepal in september 2025, vaak aangeduid als de 'Gen Z-protesten', was een spontane jeugdopstand tegen corruptie, nepotisme en een regering die sociale media probeerde te censureren. Het begon eind augustus met virale TikTok- en Instagram-video's over 'nepo kids' (kinderen van politici die luxeleven leidden terwijl jongeren worstelden met 20,8% jeugdwerkloosheid en economische stagnatie). De directe trigger was de overheidsban op 26 platforms (zoals Facebook, YouTube en TikTok) op 4 september 2025, wat leidde tot massale demonstraties in Kathmandu en andere steden. Op 8 september escaleerde geweld: politie doodde 19-21 demonstranten (meestal onder de 30), wat wraakacties uitlokte. Op 9 september bestormden protestanten het parlementsgebouw, staken overheidsgebouwen in brand (inclusief Singha Durbar en het Hooggerechtshof) en dwongen premier K.P. Sharma Oli tot aftreden. De interim-regering onder Sushila Karki (een voormalige hoofdrechter en eerste vrouwelijke premier) werd op 12 september gevormd via een Discord-stemming met 16.000 deelnemers, georganiseerd door een NGO. Er vielen in totaal 74 doden, en het parlement werd ontbonden tot verkiezingen in maart 2026.
**Mate van invloed van Otpor's blauwdruk:** Er is geen direct bewijs gevonden dat Otpor's methoden (zoals trainingsworkshops van CANVAS of symbolen als de vuist) expliciet zijn overgenomen in Nepal. De beweging werd gecoördineerd via Discord, Reddit en TikTok, met een leiderloze, organische structuur die lijkt op Otpor's gedecentraliseerde aanpak – geen formele hiërarchie, maar vrijwillige deelname en snelle viraliteit. Humor en creativiteit waren aanwezig (bijv. memes over corruptie en One Piece-vlaggen als symbool), maar niet zo gestructureerd satirisch als Otpor's campagnes. Niet-geweld was het startpunt (vredige marsen met Nepalese volksliederen), maar het escaleerde tot geweld na politieoptreden, in tegenstelling tot Otpor's strikte niet-gewelddadigheid. Externe invloeden (bijv. uit de VS, India of China) worden gespeculeerd door pro-regeringspartijen, maar bronnen benadrukken dat het een 'revolutie van massale frustratie' was, geboren uit Nepalese grassroots en geïnspireerd door regionale jeugdbewegingen zoals in Bangladesh (July Revolution) en Sri Lanka, niet specifiek Otpor. Dus: beperkte parallellen in structuur en mobilisatie, maar geen duidelijke blauwdruk-overname.
### Top-down of bottom-up revolutie?
De Nepalese revolutie van 2025 was overduidelijk **bottom-up**: een leiderloze opstand van Gen Z-jongeren (13-28 jaar), gedreven door organische woede over corruptie, ongelijkheid en censuur, zonder steun van gevestigde politieke partijen of elites. Het begon decentraal via sociale media, groeide tot tienduizenden demonstranten en culmineerde in een volksbestorming van instituties, wat de regering in 48 uur omverwierp. De keuze van de interim-premier via een online stemming onderstreept de grassroots-natuur. Er was geen top-down coördinatie van oppositiepartijen (zoals de CPN-UML of Nepali Congress, die juist werden aangevallen); integendeel, de beweging wees de hele politieke klasse af als corrupt. Dit contrasteert met top-down scenario's, waar elites of buitenlandse actoren de touwtjes in handen hebben. Speculaties over buitenlandse inmenging (bijv. VS of India) zijn ongefundeerd en dienen vaak als excuus voor falend bestuur. Het was een 'wholesale rejection' van het systeem, vergelijkbaar met bottom-up revoluties in de regio, maar met een uniek digitaal tintje.